Salawikain

Ano ang Salawikain?

Ang Salawikain o kasabihan ay mga maiiksing pangungusap na lubhang makahulugan at naglalayong magbigay patnubay sa ating pang-araw-araw na pamumuhay. nagtataglay ng mga pangaral at karunungan sa pamamagitan ng mga salitang may tugma at sukat. Ito ay ginagamit noong sinauna, maging sa kasalukuyang panahon upang magpayo, gumabay at magturo ng mabubuting asal.

Paggamit:
Nilalarawan din ang mga salawikain bilang mga palamuti sa wika, mga pananalita ng mga ninunong naisalin ng isang salinlahi sa pangkasulukuyang mamamayan, at bilang karunungang natutunan mula sa karanasan, na nakapagsasaad ng damdamin, paglalahad, o opinyon. Bukod pa rito, nagagamit din ang mga salawikain para hindi masaktan ang damdamin ng ibang mga tao. Isang halimbawa nito ang katagang: "Bato-bato sa langit, pag tinamaan huwag magagalit." Sa pamamagitan ng pagsipi ng tama at napapanahong salawikain, maaaring ilahad ng isang tao ang awa, paglalagay niya ng sarili sa katauhan ng ibang tao.

Narito ang ilan sa halimbawa ng mga salawikain at ilan na may paliwanag.

Salawikain: Pagkahaba-haba man ng prusisyon, sa simbahan din ang tuloy.
Kahulugan: Sa tinagal-tagal man ng samahan ng magkasintahan, sa bandang huli ay humahantong din ito sa kasalan.

Salawikain: Ang taong nagigipit, sa patalim man ay kumakapit.
Kahulugan: Ang taong nagigipit kung minsan ay napipilitang gumawa ng mapangahas na bagay na maaaring maging dahilan upang lalu lamang siyang magipit. Halimbawa, ang taong may mabigat na pangangailangan ng pera ay nagagawang mangutang ng patubuan, tulad ng five-six, na nagiging dahilan upang lalu pa siyang mangailangan ng pera.

Salawikain: Pag maliit ang kumot, magtiis kang mamaluktot.
Kahulugan: Kung nakakaranas ng kakulangan sa buhay ang isang tao ay dapat siyang mamuhay ng naaayon sa kanyang kakayahan. Matutong magtipid at maging payak sa pamumuhay.

Salawikain: Kung hindi ukol, hindi bubukol.
Kahulugan: Ang swerte sa buhay ay huwag asahang makakamtan kung hindi nakalaan para sa iyo.

Salawikain: Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa.
Kahulugan: Hindi sapat na tayo ay humingi ng awa sa Diyos, kailangan din natin na pag-ukulan ng sikap at gawa upang matamo ang mimithing biyaya.

Salawikain: Lahat ng gubat ay may ahas.
Kahulugan: Saan man sa ating lipunan ay may mga taong traydor na gumagawa ng mga bagay na nakalalason o nakasisira sa samahan ng bawat isa.

Salawikain: Magkulang ka na sa magulang huwag lamang sa iyong biyenan.
Kahulugan: Kadalasang ipinapayo ito sa mga nagbabalak magpakasal o sa mga bagong mag-asawa upang mapabuti ang kanilang pagsasama. Ang mga magulang kase ay higit na mapagtatakpan o mapapatawag ang pagkukulang ng sariling anak keysa sa pagkukulang ng ibang tao.

Salawikain: Kung ano ang puno, siya ang bunga.
Kahulugan: Ginagamit sa paghahambing ng anak sa kanyang mga magulang. Sapagkat ang mga magulang ang humuhubog sa pagkatao at pag-uugali ng anak, ang anak ang nagiging larawan ng pagkatao at pag-uugali ng kanyang mga magulang. Ang mabuti (o masamang) anak, ay karaniwang ibinubunga ng mabuti (o masamang) mga magulang.

Salawikain: Kung ano ang itinanim, ay siyang aanihin.
Kahulugan: Kung ano ang ginawa mo sa kapwa ay kadalasang ganun din ang gagawin sa iyo. Halimbawa kung naging matulungin ka sa kapwa ay tutulungan ka rin ng mga taong tinulungan mo.

Mga Salawikain patungkol sa pakikisama, pakikipag-kaibigan at pakikipag-kapwa tao.

Puri sa harap, sa likod paglibak
Kaibigan kung meron, Kung wala'y sitsaron
Ang tunay mong kaibigan, nasusubok sa gipitan
Matabang man ang paninda, matamis naman ang anyaya
Kapag tunay ang anyaya, sinasamahan ng hila
Walang paku-pakundangan, sa tunay na kaibigan
Hindi sasama ang pare, kundi sa kapwa pare
Matapang sa kapwa Pilipino, susukot-sukot sa harap ng dayo
Ang taong tamad, kadalasa'y salat
Mag-aral kang mamaluktot habang maigsi ang kumot
May pakpak ang balita, may tainga ang lupa
Sagana sa puri, dukha sa sarili

Mga Salawikain patungkol sa kabutihan, kabaitan, kagandahang asal, pagpapakumbaba at pag-ingat.

Ang ibinabait ng bata, sa matanda nagmula
Ang magandang asal ay kaban ng yaman
Pagsasama ng tapat, pagsasama ng maluwat
Ang may malinis na kalooban ay walang kinatatakutan
Ang mabuting halimbawa, ay higit na mabisa kaysa pahayag na dakila
Ang katotohana'y kahit na ibaon, lilitaw pagdating ng takdang panahon
Ang ibinabait ng bata, sa matanda nagmula
Magbiro ka sa lasing, huwag sa bagong gising
Bago mo sikaping gumawa ng mabuti, kailangan mo munang igayak ang sarili
Ang lumalakad ng marahan, matinin man ay mababaw. Ang lumalakad ng matulin, kung matinik ay malalim

Mga salawikain patungkol sa mga pangako at ka kawalan ng kaya.

Buhay-alamang, paglukso ay patay
Kasama sa gayak, di kasama sa lakad
Ang tao na walang pilak, parang ibong walang pakpak
Ang hindi tumupad sa sinabi, walang pagpapahalaga sa sarili
Gaano man ang iyon lakas, daig ka ng munting lagnat
Ang maniwala sa sabi-sabi'y walang bait sa sarili

Mga salawikain patungkol sa pagkakaisa at pagtutulungan.

Anuman ang tibay ng piling abaka, ay wala ring lakas kapag nag-iisa
Kaya matibay ang walis, palibhasa'y nabibigkis
Ang mabigat gumagaan pag napagtutuwangan
Ang lakas ay daig ng paraan
Minsan man at kong golpe, daig ang pitong biyahe
Ako, ikaw o kahit sinumang nilalang, tayong lahat ay arkitekto ng sariling kapalaran

Mga salawikain patungkol sa kagitingan at katapangan.